Το θέμα σε κείμενο

Γράφει ο Ευάγγελος Γ. Σπύρου, εκδότης του «Ασφαλιστικού ΝΑΙ»

Σε πολλά σημεία στην Οδύσσεια και την Ιλιάδα, ο μεγαλύτερος ποιητής του κόσμου Όμηρος, αναφέρει τη λέξη Ελπίδα, με τις έννοιες: ελπίδα, ελπωρή, έλπω, όπου οι σημασίες τους είναι παρέχω ελπίδες, προσδοκώ, περιμένω, ελπίζω, νομίζω, πιστεύω, προσμένω…

Στην Οδύσσεια, τη λέξη Ελπίδα την αναφέρει μέσα σε όμορφες διηγήσεις, που τονίζουν περισσότερο την έννοια ελπίδα, όπως την ελπίδα του Τηλέμαχου, γιου του Οδυσσέα, να γυρίσει ο πατέρας του, αλλά και στην περίφημη 23η Ραψωδία, όπου αναγνωρίζει η Πηνελόπη τον άντρα της και κουβεντιάζουν στο συζυγικό κρεβάτι για τα όσα υπέφερε στις θάλασσες και εκεί που ο Οδυσσέας διηγείται τα βάσανα 20 χρόνων, αλλά και όσα έχει ακόμα να τραβήξει, τον σταματά λέγοντάς του ότι «Ελπωρή (= ελπίδα) απ’ τα βάσανα να ξεγλυτώσεις έχεις!» και να πάψει να ανακυκλώνει μνήμες κακές, αλλά να ζήσει με ελπίδα το υπόλοιπο της ζωής!

Υπέροχη και αισιόδοξη προτροπή για όλους μας!

Στην Ιλιάδα (Ραψωδία Ρ – 395), τη λέξη Ελπίδα τη χρησιμοποιεί μέσα σε μια απ’ τις καλύτερες διηγήσεις γύρω από τον Πάτροκλο, που έπεσε νικημένος σε μάχη με τον Έκτορα και όσα έγιναν μεταξύ Ελλήνων και Τρώων για το ποιος θα πάρει το νεκρό και τα όπλα του Αχιλλέα που φορούσε. Είχε προηγηθεί η απόφαση του Πάτροκλου, φίλου του Αχιλλέα, να φορέσει την πανοπλία του και να μπει στη μάχη, για να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων και να τρομάξει τους Τρώες, επειδή ο Αχιλλέας είχε αποσυρθεί, απειλώντας να γυρίσει στην πατρίδα του.

Όμως, ο Έκτορας τον κονταροχτύπησε, του πήρε τη ζωή και τα όπλα του Αχιλλέα και παρακινεί τους συμμάχους του να πάρουν τον Πάτροκλο. Το ίδιο ήθελαν και οι Έλληνες, να τον κρατήσουν στα πλοία τους και να μην τον ταπεινώσουν οι Τρώες μέσα στην Τροία, σέρνοντάς τον στους δρόμους. Εκεί, σ’ αυτή την αβέβαιη συγκλονιστική μάχη με τις πολλαπλές σημασίες για την έκβαση του πολέμου μεταξύ θεών και αντιπάλων ανθρώπων, όπου πρωταγωνιστούν ο Πάτροκλος, ο Μενέλαος, ο Έκτορας, ο Αχιλλέας, ο Δίας, ο Απόλλωνας, ο Αινείας, ο Γλαύκος κλπ. και η εξέλιξη συνταράζει την ανθρώπινη σκέψη, βάζει τη λέξη Ελπίδα ο Όμηρος ανάμεσά τους. Ήταν αγώνας άγριος. Διαβάστε την περιγραφή:

«… Είχαν σηκώσει ταραχή φρικτού πολέμου οι άλλοι, ολημερίς απ’ τον κόπο κι απ’ τον πολύν ιδρώτα λερώνονταν κνήμες πόδια, γόνατα του καθένα, τα χέρια και τα μάτια τους, καθώς χτυπιούνταν τότε απ' τον αντρείο σύντροφο του Αχιλλέα γύρω. Όπως δίνει ο μάστορας (δερμάτων) τρανού βοδιού τομάρι να το τεντώσουν βοηθοί, με λίπος ποτισμένο, κι αυτοί το παίρνουν και παντού τραβώντας το τεντώνουν, κι αμέσως φεύγει το νερό και χύνεται το λίπος με το τράβηγμα, κι εντελώς τεντώνει το τομάρι, έτσι τραβούσαν το νεκρό μέσα σε λίγο χώρο και από τις δυο μεριές κι οι δυο έλπιζαν στην καρδιά τους οι Τρώες να πάνε τον νεκρό στο Ίλιον, κι οι Αργείοι στα βαθουλά καράβια τους˙ ήταν αγώνας άγριος» (Ιλιάδα, Ρ – 385-395).

Πολλές φορές συμβαίνει στη ζωή των ανθρώπων αυτή η μάχη και όλοι ελπίζουν η τύχη να πάει με το μέρος τους.

Έντονη είναι η ελπίδα αυτή την εποχή για πολλούς Έλληνες και για πολλά οικονομικά ή εθνικά μέτωπα, εντός και εκτός Ελλάδος.

Άτομα, κοινωνίες, οικογένειες, ομάδες, ελπίζουν! Σε προσωπικό, αλλά και ομαδικό επίπεδο, κάθε τόσο φυτρώνουν ελπίδες μέσα στους ανέμους των αλλαγών!

Αυτή η εικόνα του Ομήρου, όπου οι εργάτες δερμάτων τραβάνε το τομάρι του ζώου, πολύ μου θυμίζει και τις προσπάθειες των ασφαλιστικών εταιρειών να πάρουν πελατολόγια και μερίδια αγοράς! Καλώς ή κακώς, αυτό γίνεται. Έτσι κάνουν και πολλοί ασφαλιστές για τον πελάτη! Όλοι ελπίζουν στη νίκη με το μέρος τους! Και οι πόλεμοι είναι πόλεμοι! Έχουν αίμα, πόνο, θλίψη. Άγριος αγώνας για πολλά στη ζωή μας! Ευτυχώς, η ελπίδα υπάρχει για όλους και έκαναν τον Αισχύλο να πει ότι «είναι ευχάριστο να παρατείνεται η ζωή του ανθρώπου μ’ όμορφες ελπίδες, που με χαρά και αισιοδοξία γεμίζουν την ψυχή». «Όσο αναπνέω, ελπίζω» λέει ένα Λατινικό γνωμικό.

«Πάνω στην ελπίδα πρέπει οι σώφρονες να στηρίζουν τη ζωή τους», έγραψε ο Ευριπίδης, παρ’ όλο που μία Ελληνική παροιμία λέει ότι «αυτός που ζει με ελπίδες, πεθαίνει ψεύτης» και μια άλλη ότι «όποιος βοσκείται με ελπίδες, πεθαίνει και της πείνας»!

Όμως, είναι εξυπνότερο να θυμόμαστε τον Θαλή τον Μιλήσιο, που είπε ότι «η ελπίδα είναι το μόνο καλό που είναι κοινό σ’ όλους τους ανθρώπους˙ ακόμα κι εκείνοι που δεν έχουν τίποτα, την κατέχουν», αλλά και τον Πλάτωνα, που υποστήριζε ότι «συχνά σου έρχεται αυτό που δεν ελπίζεις και όχι αυτό που ήλπιζες!». Ρώτησαν τον Αριστοτέλη, γράφει ο Διογένης ο Λαέρτιος «τι είναι ελπίδα;» Κι αυτός απάντησε: «Το όνειρο ενός ξυπνητού ανθρώπου»!

Εύχομαι σε ώρες μάχης να θυμάστε την Ελπίδα. Όπως έγραψε ο ΘΕΟΓΝΙΣ: «Η Ελπίδα είναι η μόνη ευνοϊκή θεότητα που έμεινε ανάμεσα στους ανθρώπους. Οι άλλες θεότητες ανέβηκαν στον Όλυμπο… Μα ο άνθρωπος, όσο ακόμα αναπνέει, όσο βλέπει το φως του Ήλιου, χαίρεται τα αγαθά της Ελπίδας»!